Hartrevalidatie bij coronairlijden en chronisch hartfalen (2024)

Auteurs | Ontwikkeling

Betrokkenheid van belanghebbenden (auteurs)

De projectgroep van de KNGF-richtlijn (Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie) ‘Hartrevalidatie bij coronairlijden en chronisch hartfalen’ bestaat uit de kerngroep, de werkgroep en de klankbordgroep. De kerngroep bestaat uit richtlijnadviseurs en inhoudsdeskundig wetenschappers. De werkgroep en klankbordgroep van de richtlijn ‘Hartrevalidatie bij coronairlijden en chronisch hartfalen’ bestaan uit een afvaardiging van inhoudsdeskundig wetenschappers, vertegenwoordiging vanuit het werkveld fysio- en oefentherapie, (para)medici, vertegenwoordiging van patiënten en zorgverzekeraars. De rollen en taken van de belanghebbenden van de richtlijn worden beschreven in de ‘KNGF-richtlijnenmethodiek 2022 ’ (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie 2022).

Patiëntenperspectief en voorkeuren

Perspectief, ervaringen, verwachtingen en voorkeuren van patiënten worden tijdens het richtlijnproject zorgvuldig en meermaals nagegaan en meegewogen.

In de voorbereidende fase heeft Harteraad knelpunten aangeleverd vanuit eerder onderzoek aangeleverd (Harteraad 2020). Deze knelpunten zijn in de knelpuntenanalyse en bij de vormgeving van het raamwerk meegenomen en meegewogen. Ook andere informatie van Harteraad is meegenomen in de verdere ontwikkeling van de richtlijn, onder meer bij het bepalen van de belangrijkste uitkomstmaten, het beschrijven en wegen van de verschillende overwegingen en de formulering van de aanbevelingen.

Ook het Landelijk expertisecentrum gezondheidsverschillen Pharos is betrokken bij de werkgroep om de aandacht voor de gezondheidsverschillen binnen de hartrevalidatie te borgen. Beide partijen hebben actief bijgedragen aan de ontwikkeling van de modules (en de daarbij ontwikkelde aanbevelingen) en participeren in alle fases van de richtlijnontwikkeling.

 

Belangenverstrengeling

Voorafgaand aan en bij afsluiting van het project hebben alle werk- en klankbordgroepleden een belangenverklaring ingevuld. De belangenverklaringen zijn beoordeeld door de richtlijnadviseurs en indien nodig (bij een ‘conflict of interest’) werden gedurende het richtlijnproject maatregelen getroffen (bijvoorbeeld het niet participeren in het proces ‘van bewijs naar aanbeveling’ in de werk- of klankbordgroep) om (schijn van) oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling zo veel mogelijk te voorkomen, conform de ‘KNGF-richtlijnenmethodiek 2022’ (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie 2022).

In de belangenverklaringen is een overzicht opgenomen met de affiliaties (de organisatie of instelling en plaats van werkzaamheden) van de leden van de projectgroep. Deze belangenverklaringen zijn op aanvraag beschikbaar via het KNGF. Omdat belangenverklaringen persoonlijke informatie bevatten, zijn ze niet openbaar.

 

Ontwikkeling

Jaarlijks beoordelen de betrokken inhoudelijke experts (dr. R.J. Achttien en dr. T.M.H. Eijsvogels en het KNGF) of op basis van inhoudelijke en/of beleidsmatige ontwikkelingen herziening van de richtlijn noodzakelijk is. Herziening was ten aanzien van de KNGF-richtlijn Hartrevalidatie uit 2011 noodzakelijk. Deze richtlijn vervangt de KNGF-richtlijn Hartrevalidatie uit 2011.

Ontwikkeling van de huidige richtlijn heeft modulair plaatsgevonden, conform de ‘KNGF-Richtlijnenmethodiek 2022’ (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie 2022).

 

Voorbereidingsfase (inclusief knelpuntenanalyse)

De eerste stap in de ontwikkeling van de herziening was het samenstellen van de kerngroep, werkgroep en een klankbordgroep met daarin een vertegenwoordiging van de relevante partijen. De kerngroepleden en alle werkgroep- en klankbordgroepleden ondertekenden bij aanvang en bij afsluiting van het project een belangenverklaring.

De knelpuntenanalyse kreeg vorm door een raadpleging van fysio- en oefentherapeuten, patiënten en stakeholders die voor de richtlijn relevant zijn, door het systematisch bevragen van de werkgroep en de klankbordgroep, en door vanuit de literatuur (geaggregeerde) informatie over het onderwerp van de richtlijn te verzamelen, om op basis van al deze informatie een knelpuntenanalyse uit te kunnen voeren. Vanuit al deze informatie werden knelpunten geïnventariseerd, opgesteld en geanalyseerd, die de basis vormen voor de geprioriteerde uitgangsvragen van de richtlijn.

De activiteiten en methoden die de kerngroep in de KNGF-richtlijn ‘Hartrevalidatie bij coronairlijden en chronisch hartfalen’ daartoe heeft geselecteerd, werden afgestemd op de betreffende richtlijn en de beschikbaarheid van de partijen binnen de looptijd van de voorbereidingsfase en bestonden uit: 1) een schriftelijke knelpuntenanalyse opstellen, 2) een patiëntenraadpleging houden, 3) een invitational conference beleggen, 4) enquêtes houden, 5) een focusgroep samenstellen van fysio- en oefentherapeuten, 6) een werkgroepbijeenkomst beleggen, 7) een klankbordgroepbijeenkomst beleggen, en 9) oriënterend literatuuronderzoek uitvoeren.

De voorbereidingsfase, waarin de knelpuntenanalyse heeft plaatsgevonden, vond plaats tussen 1 maart 2022 en 1 juni 2022.

 

Ontwikkelfase

Tijdens de ontwikkelfase hebben drie werkgroepbijeenkomsten plaatsgevonden waarin de overwegingen zijn besproken en de aanbevelingen zijn geformuleerd. Daarnaast heeft de klankbordgroep feedback gegeven op de conceptmodules.

 

Commentaarfase en autorisatiefase

In de commentaarfase is de conceptrichtlijn, waarin alle modules zijn samengevoegd, ter commentaar verzonden naar fysio- en oefentherapeuten uit het werkveld en alle partijen die aan de ontwikkeling van de richtlijn bijgedragen hebben of die voorafgaand aan het traject aangegeven hebben betrokken te willen worden in de commentaarfase. De richtlijn is in een werkveldronde voorgelegd aan fysiotherapeuten en oefentherapeuten die betrokken zijn bij de zorg voor de patiëntengroep waarop de richtlijn is gericht en besproken in een focusgroepbijeenkomst. De verzamelde commentaren zijn samengevoegd in een commentarentabel, die is voorgelegd aan de werkgroep. De werkgroep heeft bepaald welke aanpassingen en/of aanvullingen in de conceptrichtlijn vereist dan wel gewenst waren. De klankbordgroep heeft hierin geadviseerd. Na vaststelling door de werkgroep en de klankbordgroep is de richtlijn ter autorisatie voorgelegd aan alle betrokken partijen.

 

Disseminatie en implementatiefase

Na publicatie van de richtlijn worden diverse disseminatie- en implementatieproducten opgeleverd, waaronder:

• patiënteninformatie;
• samenvattingskaart;
• kennislacunes (zie bijlage A.0-1);
• scholing (o.a. een e-learningmodule);
• artikelen in tijdschriften (zowel binnen als buiten de fysio- en oefentherapie, nationaal en internationaal);
• lezingen op congressen en symposia.

Implementatieactiviteiten richten zich in het bijzonder op de volgende vier kernonderwerpen:

1. Uitvoering van het beweegprogramma van hartrevalidatie fase II in de eerste lijn
2. Persoonsgerichte zorg
3. Telerevalidatie
4. Complexe casuïstiek